ابراهیم بن سنان: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: واگردانی دستی |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
{{ریاضیات در جهان اسلام}} | {{Navbox | ||
| name = ریاضیات در جهان اسلام | |||
|title = [[ریاضیات قدیمه در جهان اسلام]] | |||
|listclass = hlist | |||
|group1= [[:رده: ریاضیدانهای تمدن اسلامی|ریاضیدانها]] | |||
|list1 = {{Navbox subgroups | |||
|group1 = قرن نهم | |||
|list1= | |||
* [['Abd al-Hamīd ibn Turk|ابومحمد عبدالحمید بن ترک]] | |||
* [[Sind ibn Ali|سند بن علی]] | |||
* [[عباس بن سعید جواهری]] | |||
* [[حجاج بن یوسف بن مطر]] | |||
* [[ابویوسف کندی]] | |||
* [[ابوعبدالله محمد بن عیسی ماهانی]] | |||
* [[بنوموسی]] | |||
* [[حنین بن اسحاق]] | |||
* [[محمد بن موسی خوارزمی]] | |||
** ''[[الجبر والمقابله]]'' | |||
* [[ثابت بن قره]] | |||
* [[Na'im ibn Musa|نعیم بن موسی]] | |||
* [[سهل بن بشر]] | |||
* [[حبش حاسب]] | |||
* [[ابوسعید ضریر گرگانی]] | |||
|group2 = قرن دهم | |||
|list2= | |||
* [[عبدالرحمن صوفی]] | |||
** ''[[صورالکواکب]]'' | |||
* [[ابوالوفا محمد بوزجانی]] | |||
* [[ابوجعفر خازن خراسانی]] | |||
* [[ابوکامل]] | |||
* [[ابوالحسن احمد بن ابراهیم اقلیدسی]] | |||
* [[ابومحمود حامدبن خضر خجندی]] | |||
* [[احمد بن یوسف]] | |||
* [[ابوالعباس نیریزی]] | |||
* [[ابوحامد صاغانی]] | |||
* [[اخوانالصفا]] | |||
* [[ابن سهل]] | |||
* [[ابن یونس]] | |||
* [[ابراهیم بن سنان]] | |||
* [[بتانی]] | |||
* [[سنان بن ثابت|سنان بن ثابت]] | |||
* [[ابوالفتح اصفهانی]] | |||
* [[Nazif ibn Yumn|نظیف بن یمن]] | |||
* [[ابوسهل بیژن کوهی]] | |||
* [[ابو جود]] | |||
|group3 = قرن یازدهم | |||
|list3= | |||
* [[ابراهیم زرقالی]] | |||
* [[بونصر منصور]] | |||
* [[ابوریحان بیرونی]] | |||
* [[ابن هیثم]] | |||
** ''[[المناظر]]'' | |||
* [[ابن معاذ جیانی]] | |||
* [[ابوبکر کرجی]] | |||
* [[ابوسعید سجزی]] | |||
* [[ابوالحسن علی بن احمد نسوی]] | |||
* [[ابن سینا]] | |||
** ''[[کتاب شفا]]'' | |||
* [[کوشیار گیلانی]] | |||
* [[مؤتمن یکم هودی|يوسف بن احمد بن هود]] | |||
* [[عبدالقاهر بغدادی]] | |||
* [[ابوحاتم مظفر اسفزاری]] | |||
|group4 = قرن دوازدهم | |||
|list4= [[خازنی]]{{•}} [[سموأل بن یحیی مغربی]]{{•}} [[خیام]]{{•}} [[جابر بن افلح]]{{•}} [[بهاءالدین مروزی]] | |||
|group5 = قرن سیزدهم | |||
|list5=[[محیالدین مغربی]]{{•}} [[خواجه نصیرالدین طوسی]]{{•}} [[شمسالدین سمرقندی]]{{•}} [[شرفالدین طوسی]]{{•}} [[ابن هائم]]{{•}} [[ابن ابی شکر]] | |||
|group6 = قرن چهاردهم | |||
|list6= [[یعیش بن ابراهیم اموی]]{{•}} [[ابن بناء]]{{•}} [[ابن شاطر]]{{•}} [[کمالالدین فارسی]]{{•}} [[شمسالدین ابوعبدالله خلیلی|خلیلی]]{{•}} [[قطبالدین شیرازی]]{{•}} [[احمد قلقشندی]] | |||
|group7 = قرن پانزدهم | |||
|list7= [[ابوالحسن قلصادی]]{{•}} [[علی بن محمد سمرقندی]]{{•}} [[غیاثالدین جمشید کاشانی]]{{•}} [[قاضیزاده رومی]]{{•}} [[الغبیگ]]{{•}} [[ابن مجدی]]{{•}}[[ابواسحاق کوبنانی]] | |||
|group8 = قرن شانزدهم | |||
|list8= [[مولانا عبدالعلی بیرجندی]]{{•}} [[محمدباقر یزدی]]{{•}} [[تقیالدین راصد|تقیالدین]]{{•}} [[ابن حمزه مغربی]]{{•}} [[ابن قاضی میکناسی]]}} | |||
|group2= [[:رده: آثار ریاضیات اسلامی|رسالهها]] | |||
|list2 = ''[[سالنما]]''{{•}} ''[[صورالکواکب]]''{{•}} ''[[المناظر]]''{{•}} ''[[رسالة فی قدر منفعة صناعة الطب]]''{{•}} ''[[رسائل اخوان الصفا]]''{{•}} ''[[زیجهای تولدو]]''{{•}} ''[[نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق]]''{{•}} ''[[الجبر و المقابله]]''{{•}} ''[[کتاب شفا]]''{{•}} ''[[زیج]]''{{•}} ''[[زیج ایلخانی]]''{{•}} ''[[زیج سلطانی]]'' | |||
|group3= مفاهیم | |||
|list3 = [[مسألة الهازن]] | |||
|group4= مراکز | |||
|list4 = [[دانشگاه الازهر]]{{•}} [[دانشگاه مستنصریه]]{{•}} [[دارالحکمه]]{{•}} [[بیتالحکمه]]{{•}} [[رصدخانه تقیالدین استانبول]]{{•}} [[مدرسه (اسلام)]]{{•}} [[مکتبخانه]]{{•}} [[رصدخانه مراغه]]{{•}} [[دانشگاه قرویین]] | |||
|group5= تأثیرپذیرفته از | |||
|list5 = [[ریاضیات بابلی]]{{•}} [[ریاضیات یونانی]]{{•}} [[ریاضیات هندی]] | |||
|group6= تأثیرگذاشته بر | |||
|list6 = [[علم روم شرقی|ریاضیات روم شرقی]]{{•}} [[تاریخ ریاضیات]]{{•}} [[ریاضیات هندی]]}}<noinclude> | |||
[[رده:الگو:تاریخچه علوم اسلامی|{{PAGENAME}}]] | |||
[[رده:جعبههای ناوبری ریاضیات]] | |||
[[رده:ریاضیات اسلامی]] | |||
</noinclude> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> | ||
نسخهٔ ۴ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۴۸
خطای اسکریپتی: پودمان «Infobox» وجود ندارد.خطای اسکریپتی: پودمان «Check for unknown parameters» وجود ندارد.
ابراهیم بن سنان بن ثابت بن قرّه حرانی ابواسحاق صائبی سده چهارم هجری است. ریاضیدان، پزشک و ستارهشناس صائبی مذهب از اعضای دارالحکمه بغداد است.[۱]
زندگینامه
قربانی، منجمان:
مانند پدر (سنانبن ثابت) و جدش (ثابتبن قره*) در علوم فلسفه و ریاضی و نجوم و طب مهارت داشت و مخصوصا در هندسه زبردست بود و در زمان او کسی در این علم بر وی تقدم نداشت. در سال ۲۹۶ (۹/۹۰۸) در بغداد متولد شدو نزد پدر و معلمان خصوصی فنون و علوم آن زمان را فرا گرفت و کتابهای بسیار تالیف کرد و در جوانی به سن ۳۸ سالگی در سال ۳۳۵ (۹۴۶) درگذشت.[۲]
آثار
قربانی، منجمان[۳]:
- فی مساحته قطع المخروط المکافی. چندین نسخه از این کتاب (در پاریس و ایندیاآفیس و موزه بریتانیا و قاهره و ایاصوفیه و بانکیپور) موجود است. هانری سوتر این کتاب را بزبان آلمانی ترجمه و نقادی کرده است:
متن آلمانی
روشی که ابراهیم بن سنان در این کتاب برای محاسبه مساحت سهمی به کار برده است بهترین روشی است که قبل از اختراع حساب جامعه و فاضله بکار میرفت و از طریقهیی که ارشمیدس در این مسئله بکار بسته سادهتر است (مجله ایزیس جلد ۴ سال ۲/۱۹۲۱ صفحه ۵۸۰)
- مقاله فی طریق التحلیل و الترکیب فیالمسائل الهندسیه. نسخهای از این کتاب بخط احمدبن محمدبن عبدالجلیل سجزی ریاضیدان معروف در پاریس موجود است و نیز در قاهره و بانکیپور نسخههای آن موجود است. این مقاله با هفت
(مقاله)رساله دیگر در حیدرآباد دکن چاپ شده است (برنامج۱۳۵۴ ص۲۱) - مقاله فی رسم القطوع الثلاثه (موجود در موزه بریتانیا و بانکیپور)
متن فرانسوی
این مقاله (تحت عنوان) توسط جمال دباغ (Jamal al-Dabbag) به روسی ترجمه و توسط S.A. Krasnova به روسی تفسیر شده و در جلد ۱۶ مجله «تحقیقات درباره تاریخ ریاضیات» (روسی) چاپ شده است. (نقل از مجله آرشیو بینالمللی تاریخ علوم سال بیستم شماره ۷۸-۷۹ ژانویه و ژوئن ۱۹۶۷
- رساله فی وصف المعقود المستخرج (المعانی التی استخرجها . سزگین G6w194) فی الهندسه و علم نجوم (بانکیپور)
- رساله فی الاسطرلاب (بانکیپور)
- فی حرکهالشمس (بانکیپور) ابوریحان بیرونی نام این رساله را در اثارالباقیه (ترجمه انگلیسی صفحه ۳۲۲) آورده است.
- کتاب فی الدوایر المتماسه (بانکیپور)
- ترجمه کتاب «فی اصول الهندسه» ارشمیدس بانکیپور ـ تذکرهالنوادر)
- کتاب فی آلات الاظلال (موجود در ایاصوفیه)
علاوه بر این نه کتاب که از وی در دست است ابن ندیم در الفهرست دو کتاب زیر را از وی نام برده است
- کتاب ماوجد من تفسیره للمقاله الاولی من المخروطات (شاید کتاب شماره ۱ قسمتی از همین کتاب باشد)
- کتاب اغراض کتاب المجسطی
در لغتنامه (h) و نیز در سوتر ۱۲-کتاب الرخامه بنام وی است و نام چند کتاب دیگر نیز در لغتنامه (g) دیده میشود. (باید به ابن القفطی و ابن ابی اصیبعه رجوع کرد)
منابع
- ↑ ویکیپدیای فارسی
- ↑ ابوالقاسم قربانی، پیشنویس زندگینامهٔ منجمان دورهٔ اسلامی، ص ۳۴
- ↑ ابوالقاسم قربانی، پیشنویس زندگینامهٔ منجمان دورهٔ اسلامی، ص ۳۵-۳۸